De schaduw van oude tirannen

En over dodencultus gesproken: het blijft me verbazen dat internet echt tot leven lijkt te komen wanneer een beroemdheid sterft. Welke consequenties heeft Lou Reeds heengaan in meer structureel perspectief, ofwel betekent het nog wat voor retromania? Laat mij eerst de rol van Loki spelen. Ik denk dat Reed na White Light/White Heat (1968) begon aan een lange neergang richting irrelevantie (wat hij gemeen heeft met o.a. Brian Wilson en Bob Dylan). Achter zijn masker van New Yawk attitoode huisde een sentimentalist die verlangde naar literaire status (waarom ook niet? Mitterrand had volkomen gelijk toen hij bij overlijden van Gainsbourg sprak “jij was onze Baudelaire.”) en zijn mythe op slimme wijze wist uit te buiten. Ik heb een keer een concert van de man bijgewoond waar iedereen beleefd het integrale gespeelde Magic & Loss moest uitzitten waarna de oude garde opeens opsprong toen Reed ze de kruimeltjes 'Sweet Jane' toewierp als toegift.

Popmuziek heeft altijd een vreemde relatie gekend met de dood. Aan de ene kant zijn Jagger en Richards onsterfelijk tot het tegendeel is bewezen, maar tegelijkertijd is de jonge dood onlosmakelijk verbonden in het narratief van pop. De dood van Buddy Holly als het einde van rock ’n roll; de dood van Hendrix, Joplin en Morrison als het definitieve einde van de sixties; het idee dat Cobain een scenario volgde waar hij geen zeggenschap over had. Dat Reed op respectabele leeftijd heen is gegaan is op zich een gezonde tegenhanger van de jonge dood. Samen met Richards flirtte (speculeerde?) hij begin jaren zeventig met de dodenlijst van het volgende rockslachtoffer. Wat uiteindelijk theater is gebleken. In tegenstelling tot de conventionele junkie speelden Reed en Richards vals, beschermd als zij werden door een vangnet van advocaten en verzorgers. Het resultaat is de vergrijzing van de popmuziek, krachteloze muziek die drijft op legendes van weleer. 

De vaders moeten sterven. Niets persoonlijks vanzelfsprekend. Iedereen mag muziek maken tot hij of zij er bij neervalt, met leesbril en lessenaar als het nodig is. Het is de symbolische vader die moet vallen. De leegte die hij achterlaat, een schaduw die wegvalt, is ongetwijfeld verwarrend en zal in eerste instantie worden opgevuld met dezelfde belegen rockumentary citaten. Maar wat als de leegte vruchtbaar is? Een potentieel voor vernieuwing. Niet zozeer binnen popmuziek, maar radicaal nieuwe vormen die breken met de grip van de oude tirannen.