dinsdag 6 december 2022

Duistere wetenschap | Gammelsæter & Marhaug – Higgs Boson

 


Liefhebbers van de avant-gardistischere metalregionen weten dat wanneer je de naam Runhild Gammelsæter googelt de kans groot is dat je onder een van eerste zoekresultaten een foto zult vinden van een vrolijke Scandinavische wetenschapper in plaats van de imposante vocaliste van slow motion riffsmeders als Thor’s Hammer, Sunn o))), Khlyst of soloartieste wier Amplicon album uit 2008 een uitzonderlijke verzameling ingetogen black metal vormde. Aangezien ze sinds 2014 geen werk meer had uitgebracht was het aannemelijk dat Gammelsæter definitief voor een carrière in de biologie had gekozen, wat ongetwijfeld beter betaalt dan de experimentele metalwereld maar het verlies van een van de spannendste stemmen in de hedendaagse muziek zou zijn geweest. Schijnbaar uit het niets verscheen dit jaar dan toch een vervolg van haar samenwerking met landgenoot Lasse Marhaug, een veelzijdige noisemuzikant met wie ze acht jaar geleden het album Quantum Entanglement maakte. Het is met gemak mijn favoriete album van 2022 geworden.

De titel Higgs Boson maakt er geen geheim van dat de plaat thematisch voortborduurt op het debuut. Hier geen odes aan Satan of heroïsche Vikingavonturen maar ingetogen liedjes over ‘The Stark Effect’, ‘Propeller Arc’ en ‘Hadron Collider’. Kortom, we zijn beland in de immer mysterieuze domeinen van de kwantummechanica en deeltjesfysica. Wat eigenlijk geen vreemd onderwerp is voor black metal. De oorspronkelijke black metal van de jaren ‘80 richtte zich thematisch op onversneden satanisme terwijl de Noorse adaptatie van de jaren ‘90 veel is meer ingebed in een heidense cultuur met een nadruk op het primaat en de verering van de natuur. Het is dan een kleine stap richting de moderne wereld en de biologie, natuurkunde en kwantummechanica. Op het eerste gehoor lijkt Gammelsæter met haar karakteristieke grommen, sissen en fluisteringen een demonische bevalling in te leiden maar als snel blijkt er weinig bovennatuurlijks te worden opgeroepen. In plaats daarvan presenteert het duo wetenschap als een duister ritueel (“The giver of names” – The Magus) die het sublieme van de fysica invoelbaar maakt: de leegheid van de intermoleculaire ruimte, opdoemende zwaartekrachtgolven of de onoverbrugbare afstanden van de KBC-leegte. De natuur is geen groene utopie maar een kil uitdijend universum van ontelbare processen, van ongrijpbaar klein tot gekmakend groot, waar de mens zich gelukkig mag prijzen dat hij een rol als observator kan spelen maar in wezen insignificant is.

In die zin is Higgs Boson de zwartst mogelijke metal en toch verplettert het je niet door zinloosheid. De ingetogen muziek van Gammelsæter & Marhaug heeft een onmiskenbare schoonheid die bevrijdend werkt, zoals de pracht van de Krabnevel (M1) gevormd wordt door de overblijfselen van een gestorven zware ster. Pulsen, bliepjes, basemissies en een enkele gitaarwolk vormen het minimalistische netwerk waar Gammelsæters stem zich doorheen beweegt, in verschuilt en weer verschijnt om een chemische litanie te declameren. Dankzij een zorgvuldige opbouw eindigt dit alles in het lange ‘These Questions’ waar Swans en Dopplereffekt elkaar ontmoeten, de duik in het zwarte gat waar de realiteit uit elkaar valt en Gammelsæter vrolijk fluistert en neuriet als een imploderende Starsailor. Een einde dat tegelijkertijd veel routes richting nieuwe hybrides met kosmische ambities doet opleven. Een buitengewoon plaat die suggereert dat Gammelsæters vaker een black sabbathical van haar laboratorium moet nemen.

Higgs Bosson (Ideologic Organ Music, 2022)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten