Piketpaal 5: Glider

"People literally told me I was insane for doing that track."
 
Soms wacht je jaren op een gedroomde compilatie om wanneer deze daadwerkelijk verschijnt te negeren. Maar na het oorverdovende concert van My Bloody Valentine in de Effenaar afgelopen 4 september,was het de hoogste tijd om met EP's 1988-1991 een paar gaten van hun oeuvre te dichten. Nog steeds klinkt er niets als de anti-riff waarmee 'Slow' opstart, maar een van de belangrijkste redenen voor de aanschaf is de volledige 10-minuten versie van 'Glider' uit 1990, My Bloody Valentine's meest extreme statement en daardoor tegelijkertijd de piketpaal waar rockmuziek niet voorbij is geraakt.

'Glider' is opgebouwd uit een aantal loops van gesampelde gitaarfeedback waar soms wat percussieaccenten aan zijn toegevoegd samen met redelijk conventionele baspartij. De loops schuiven in elkaar over en verder is er geen enkele progressie, geen zang ook. Afhankelijk van je gemoedstoestand klinkt als een subliem spanningsveld of twee toondove walvissen die dronken zingend door de oceaan zwemmen (tot een derde nog harder meedoet.) Dat was een van de voordelen van de E.P. dynamiek, er was altijd ruimte voor een mogelijk experimenteel gebaar dat niet verplicht op een  album hoefde te verschijnen.

'Glider' is een soort logische conclusie waar rock via Glenn Branca aanhaakt op de tape-experimenten van Steve Reich en Brian Eno. Sonic Youth had er eigenlijk eerder kunnen arriveren als ze zoals My Bloody Valentine geïnteresseerd waren geweest in de sampler. Het enige serieuze vervolg dat ik ken is Neil Youngs Arc (1991) dat opgebouwd is uit feedback van liveoptredens en 'Nothing Is' op mvb, ook minimaal en instrumentaal maar iets conventioneler "horizontaal".

Het evenement herleefd

Wat mij betreft is dit de meest fascinerende component van retromania: het naspelen van muzikale evenementen. Het lijkt mij inderdaad meer conceptuele kunst dan puur nostalgie:

"Musical reenactments fill a void," she told me, "a need created by the cultural capital traded after an iconic pop moment. The few who saw it together with the critics, footage and PR, create the historical moment. To recreate this moment is to harness these accounts together in a new live moment, in which the audiences are complicit, and are agreeing that the moment be brought to life."

So it's not a separate event then? Is it in a sense a continuation?
"The cultural moment has to be alive," she says, "by which I mean relevant or vital to the now, not consigned to historical anecdote in order for the re-enacted version to be critical. It is however a separate event which has proven to create its own histories independent to the authentic act."

Het heeft een soort Christo-achtige charme die inderdaad allerlei vragen oproept over herinnering, realiteit, het moment en simulatie die van een totaal andere orde zijn dan met je bandje weer The Beatles/The Clash/Gang of Four nadoen. Maar alweer dreigt het gevaar van overdaad, weet men niet te stoppen. Laten we wel wezen: The Lamb Lies Down on Broadway live 2.0. Waarom?

In een andere verleden/toekomst constellatie: Los Angeles

Het nooit gebouwde plan voor het Civic Center in Los Angeles door Frank Lloyd Wright. Bedenk even hoe anders ons leven er uit zou zien, alleen al als het wel was gebouwd. In hoeveel films het was gebruikt (en dus onderdeel van onze fantasie) maar waarschijnlijk ook hoeveel navolging zou het hebben gehad in andere steden. Kan me niet onttrekken aan de indruk dat de tekening door Ridley Scott is gezien en een variant uiteindelijk in Blade Runner is verschenen. Nu als hoofdkwartier van Tyrell Corporation:

Discovery festival

Faillissementen, malafide derivaten, fossiele uitputting, de opwarming van de aarde, achterhaalde wetenschappelijke doorbraken… Als mens zoeken we van nature naar orde in de chaos, maar wat als er in het gat van de oude orde zich een nieuwe onzekerheid manifesteert? We creëren houvast in rituelen en hechten aan een gevoel van controle en duidelijkheid. De werkelijkheid is echter onduidelijk – en we hebben haar ook zeker niet onder controle. Deze, op het eerste oog vrij pessimistische, introductie is in werkelijkheid veel hoopvoller. Het betekent dat er ruimte is voor een nieuwe ‘Verlichting’. Eentje waarin de grenzen tussen verschillende werkvelden vervagen en overlappen en waarin technologie uiteenlopende ecologieën verbindt. Hierdoor komt de categorisering Mens, Machine, Economie en Natuur onder druk te staan; ze kunnen niet meer afzonderlijk benaderd worden.

Geen idee of het zal werken, maar op vrijdag 27 september vindt in Trouw (Amsterdam) weer het Discovery festival plaatst, een mengsel van kunst, wetenschap en muziek (Donato Dozzy!). Met een uitloop van een week voor de tentoonstelling.

Cosmos 2014

Ik zit wel eens te klagen: "ah, vroeger had je ten minste Carl Sagan!" En soms komen je wensen uit. In 2014 presenteert Neil DeGrasse Tyson de update van Cosmos, met de veelbelovende bijtitel A Space-Time Odyssey:

Hopelijk is de serie (en vooral de muziek) wel wat minder pompeus dan trailer. De originele serie gebruikte een zeer effectieve mix van Vangelis en klassieke muziek:

Zin in een implantaat?

Mysterieus onderdeel van deze website. Je zou denken: onderdeel van de campagne voor een nieuwe film van David Cronenberg (maar IMDB stelt dat hij helaas niet bezig is met een terugkeer naar de thema's uit zijn gloriedagen, hoewel een Bruce Wagner verfilming ook interessant kan uitpakken.) Een ding weet ik zeker, een door Cronenberg enthousiast gepropageerd implantaat is wel het laatste dat ik tot mijn lichaam toelaat:

It all begins when you grow your own bionanohybrid cells in our lab. After six weeks of personalizing POD’s AI system, the resulting organ is ready for implantation. During that time, you teach the organism about your needs, loves and desires by engaging with stories, games and visual content.

After implantation, your experience evolves into "hands free" mode; visual and auditory experiences immerse you in fictional overlays to the real world. You stay in the driver’s seat by simply activating and deactivating POD with a thought. Now able to directly build on your sympathetic nervous system’s reactions to the world around you, POD’s ability to inspire and fulfill you accelerates.

Meer van dit...

Geen paradigmaverschuiving, maar wel een sublieme track, titel en video. Nu nog een sociale setting voorbij de sofa waarin je dit soort muziek kan luisteren.

Sciencefiction en Technologie Studies

Kijk, zoiets heb je dus in Nederland nodig (ik help vanzelfsprekend graag mee):

“Like other science and technology studies programs around the country and the world, this program will examine the histories and cultures of science, technology and medicine to understand the role that culture plays in the production of science and how changes in science and technology have shaped culture,” the dean said. Alluding to the SFTS mission statement, he noted that the UCR program “also uniquely emphasizes the role of popular culture and the genre of science fiction in particular in mediating public understandings of science, serving as an imaginative testing ground for technological innovation, and articulating hopes and anxieties regarding technocultural change.”

(...)

“Conflations of science and the science fiction imagination define moments of intense technological change, such as the Space Race or the Human Genome Mapping Project,” she added. “Recently, industry has begun to pay attention to how this science fiction imaginary can marshal resources – material and intellectual – for technological innovation. Our program will build links between the cultural study of science in other disciplines such as sociology and history, enabling our students to understand and intervene in these ongoing exchanges among research, policy and popular culture.”

Science Fiction and Technoculture Studies programma van University of California Riverside.

Een mini-Akira

Er was een moment in 1995 dat ik werkelijk dacht dat de videoclips van de toekomst er voornamelijk zo uit zouden zien, een plotloos mengsel van intensiteiten (geweld, snelheid en licht). Helaas bleek het een uitzondering te zijn. Ken Ishii - 'Extra' door Koji Morimoto.

The Machine of Compensation

Overzichtstentoonstelling van Ajla R. Steinvåg in het Van Abbemuseum (Eindhoven). Met gemak de meest interessante hedendaagse beeldende kunstenaar dus ik was vereerd dat ik een korte tekst voor de tentoonstelling mocht schrijven met de titel De Wetenschap van het Nieuwe Lichaam. En nou niet meer klagen dat er geen futuristen in Nederland rondlopen.

De stad van morgen

Fijn interview met Kim Stanley Robinson, de zeer productieve sciencefictionschrijver. Veel intrigerende observaties ook over het schrijfproces. Over de plaats van de stad in de nabije toekomst:

And I think cities are better for the planet’s environmental future than suburban sprawl, which I see so much of in California.
  
So: green cities, neo-traditional design and town planning, densification, white and solar rooftops, garden zones, pedestrian zones, mass transit; and also better agriculture to feed the urban populations, including habitat zones that connect up, so that we’re sharing the planet well with the other life forms, especially the mammals that are suffering so in the current dispensation. 

There is, in short, an integrated total design, including an energy and agricultural vision that could keep all the parts of the ecosystem well, including us. It's still emerging but the outlines are clear, it’s only a matter of building it and enacting it. It is not a technical problem so much as an economic problem, meaning a justice problem. I think it is the big project of the next century or two. And cities will be a major part of it.

Sciencefiction als inspiratie

Kort interview met Pete Worden directeur van het NASA Ames Onderzoekscentrum naar aanleiding van een nieuwe verkennende maanmissie:

Is science fiction a big source of inspiration?
Here, there's almost a secret handshake among engineers who have read lots of science fiction. It lets you dream – how can we make that technology real, how can we make a better future?

What are your dreams for exploring space?
A principal tenet of science fiction is that there are planets out there with intelligent life. For most of the history of astrophysics we haven't been able to see those worlds, but we are starting to see planets like Earth. I dream of going to those worlds. That's my life's inspiration.

Goed om te weten dat er wat positieve beweging richting de kosmos is. Over intelligent leven heb ik overigens na jaren sciencefiction zeer ambivalente gevoelens. Beter dat we het nooit tegenkomen omdat de kans minimaal is dat beide levenssoorten in balans zijn en elkaar vriendelijk de hand schudden. Ofwel: de mens roeit het op botte wijze uit of je krijgt van die Alienachtige wezens die geen behoefte hebben aan communicatie met een sprekende aap.

Maar welke sciencefiction? Ryan Britt stelt dat steeds meer sciencefiction in film anti-technologie is:

For all the great special effects and enormous, booming noises our films are bringing us now, the majority of science fiction films have forgotten the one thing science fiction is supposed to do: make us think about the future. Thinking, we have forgotten, is not the same as worrying.

En buiten de bioscoop komt de Age of Techno-Anxiety op:

On a weekend in the middle of June, a few hundred people gathered together at an event called Camp Grounded in northern California for a celebration of leaving technology behind. Organized by the group Digital Detox, the $350 experience appears to have been fun.

Piketpaal 4: Jacob's Optical Stairway

4-Hero is een duo dat zijn wortels kent in rave. Hun ‘Mr. Kirk’s Nightmare’ uit 1990 was een vrij succesvolle duistere track die slim inspeelde op de drugshysterie rond dansmuziek. In de periode daarna werden ze meegezogen in de ontwikkeling van jungle waarbij zij zichzelf al snel profileerde als een van de virtuozen van de break. In 1995 brachten ze twee albums uit die jungle voorbij de dansvloer brachten. Eerst verscheen Parallel Universe als 4-Hero en later in het jaar Jacob’s Optical Stairway op het Belgische technolabel R&S (ongetwijfeld de reden waarom ze op dit label onder dezelfde naam als het album opereerde). Parallel Universe is geweldig maar Jacob’s Optical Stairway is altijd mijn favoriet gebleven.

De muziek op dit album zou je fusion kunnen noemen: de ratelende drumbreaks van jungle zijn nog steeds prominent aanwezig maar de sfeer is uitermate positief. 4-Hero is hier zoals de single ‘Solar Feelings’ duidelijk maakt op de trip van de zonneverafgoding aanbeland. Daar wordt een flinke dosis sciencefiction aan toegevoegd met prachtige titels als ‘Fragments of a Lost Language’ of ‘The Naphosisous Wars’. Later in hun carrière zouden de jazzinvloeden 4-Hero verstikken maar hier staat jazz nog voor grootse kosmische gebaren, avontuurlijke ritmes en onvoorspelbare melodieën. 

De opbouw van Jacob’s Optical Stairway is slim: eerst wat kalme tracks gevolgd door experiment, gevolgd door een gezongen rustpunt waarna de realiteitseffecten op de laatste vier tracks echt los gaan. Er is een moment op ‘The Engulfing Whirpool’ dat nog steeds na al die jaren klinkt als magie. Nadat een zenuwachtig ritme wegsterft gaat de muziek op 2:29 compleet verticaal, een lancering van geluid waar vervolgens buitenaardse melodieën doorheen worden geweven totdat het flinterdunne ritme terugkeert. Sommige muzikanten hebben geluk wanneer ze een zo’n moment weten te vangen, 4-Hero doet het op de volgende track nog eens brutaal over. ‘Quatrain 72 (Red Horizon)’ is een bizarre uiting van ritmische virtuositeit waar opstijgende melodieën overgaan in drumpatronen die zichzelf nooit herhalen. Onversneden futurisme. Een vervroegde blik op de ware muziek van de 21^ste eeuw.

4-Hero zou nog een keer vlammen met het dubbelalbum Two Pages (1998), waarvan een cd meer de jazzinvloeden en vocalen uitwerkte en de tweede de wilde kosmische ritmiek. Maar de tracks voelen abstracter, je zou kunnen zeggen didactisch waar Jacob’s Optical Stairway geleid wordt door een ongekende visionaire kracht. Een kracht die sindsdien nog in weinig muzikanten is neergedaald. 

Geschiedenis van de toekomst

Mooie titel hoor. Typisch staaltje droge Paterson humor (ironisch maar toch ook bewust dat The Orb op zijn best vergaande toekomstmuziek maakte.) De 3 cd + DVD box verschijnt 7 oktober. Verder niet mijn ding, ik ben geen completist. Deze mix  met Coldcut daarentegen...

Platte technologie

Een van de mooiste blogs die ik ken is The Dictionary of Obscure Sorrow. Een sensationele collectie zelfverzonnen verdriet, mentale afwijkingen, omschreven met poëtisch inzicht, waaronder recentelijk deze:

vemödalen
 n. the frustration of photographing something amazing when thousands of identical photos already exist—the same sunset, the same waterfall, the same curve of a hip, the same closeup of an eye—which can turn a unique subject into something hollow and pulpy and cheap, like a mass-produced piece of furniture you happen to have assembled yourself. 

Meest extreme voorbeeld is waarschijnlijk de Mona Lisa/La Gioconda die ik laatst weer onder ogen kwam. Toen ik de hoek om kwam was ik in een flits even onder de indruk van de kleur (het schilderij was bovendien groter dan ik me kon herinneren, toen ik het, de eerste keer dat ik het zag, juist veel kleiner vond dan ik had verwacht.) Maar in detail bestuderen was er niet bij omdat de voorspelde schare toeristen met hun opgeheven telefoons verder elk zicht ontnamen. Ik had eigenlijk achter het schilderij moeten gaan staan om het tafereel vast te leggen maar zelfs dat is waarschijnlijk al duizenden keren gedaan. Bovendien is fotograferen in een museum vulgair. Dit is een extreem voorbeeld maar soms maken die je dingen snel duidelijk. Fotografie is vrijwel betekenisloos geworden. Het volgende slachtoffer van een neurotische omgang met de zwarte spiegel.

The Beauty of Decay in 5 minuten

Mooi kort interview met Juan Atkins, die de term beauty of decay gebruikt in verband met Detroit. Vreemd om hem zo kalm te horen spreken over de begindagen van het maken van muziek die mensen nog nooit eerder hadden gehoord.