Peak Retromania

Ik denk dat hiermee peak Retromania eindelijk is bereikt. Een soort geslaagde vulgarisering van retro, compleet volgestopt met verwijzingen. Waarom hierna nog verder gaan? Er valt niets meer te herontdekken. De makers van Kung Fury bewijzen ons een dienst: door versnelde overdaad retromania riduciliseren.

Overigens heb ik een paar kaar echt moeten lachen om Kung Fury met zijn verzameling slechte one-liners en verbeelding van de hemel als een videogame.

Fury Road: De Techno Soundtrack

 Zoals ik in mijn vorige post stelde is de soundtrack van Mad Max: Fury Road niet te harden (toegegeven, heb The Road Warrior meteen weer gekeken -nog steeds een meesterwerk- en die soundtrack slaat ook nergens op.) Gelukkig is er genoeg technologie voorhanden om eens een alternatieve soundtrack te maken, ook al is deze natuurlijk niet netjes gesynchroniseerd met de beelden. De mix is meer een hypothetische soundtrack, een mix als kritiek: zo kan een soundtrack ook klinken in 2015 (ik zou zelf in ieder geval juichend de bioscoop uitlopen als je dit op volume over je heen krijgt.) Ik ga er eigenlijk van uit dat men in de nabije toekomst in staat zal zijn om heel eenvoudig zelf soundtracks te maken voor films, met Traktorachtige programma's die tracks moeiteloos syncen met beelden. Tot die tijd:

Mad Max: Fury Road (Alternative Soundtrack Mix) by De Toekomst Hervonden on Mixcloud

Fury Road: hyperreële retro met een groot probleem

Heb toch maar Mad Max: Fury Road in de bioscoop gezien, vooral omdat een aantal sciencefictionschrijvers op Twitter enthousiaste signalen afgaven. De film was uiteindelijk wel vermakelijk en behoeft ook verder geen diepgravende inhoudelijke analyse meer. De laag van onderdrukking en feminisme is kraakhelder (en misschien wel aan de flauwe kant.) Leuk om te zien in een grote actiefilm, maar dat blijft het vooral: een continue, hyperreële actiefilm die eigenlijk door de intensiteit van Charlize Theron wordt gered. Ik krijg ook het gevoel dat we in rondjes cirkelen, voordat de film begon kregen we namelijk een dodelijke combinatie van trailers voorgeschoteld: van zowel een Jurassic Park en Terminator remake (of reboot zoals het tegenwoordig eufemistisch heet). Fury Road werd daardoor meteen ingekaderd in een bredere retrocultuur. In die zin heb ik ook enigszins spijt dat ik door een kaartje te betalen een signaal heb afgegeven in te zijn voor dit soort opgevoerde retro.

Maar het meest teleurstellende aspect van Fury Road is zonder twijfel de muziek. Junkie XL—waar ik nooit een hoge pet van heb opgehad— is tegenwoordig soundtrackmaker in Hollywood en heeft de film compleet dichtgeplamuurd met bombast uit de neo-Wagneriaanse school van Hans Zimmer. Lelijk, maar vooral een gemiste kans. Mike Banks liet zich laatst ontvallen hoe vreemd het is dat sciencefictionfilms zo weinig gebruik maken van techno, wat na inmiddels twee decennia een absurde situatie vormt. Een film als Fury Road met zijn pompende machines vraagt om een subtiele elektronische soundtrack die met bliepjes accenten legt. En er is een precedent, namelijk Sorcerer  uit 1977 (ironisch genoeg ook een remake) met een soundtrack van Tangerine Dream. Dat zou het model moeten zijn, veel meer abstractie en sfeer dan emotioneel beuken. Deze samenvatting geeft een mooie indruk:

Er zijn zoveel muzikanten die een avontuurlijke soundtrack kunnen maken en Fury Road meteen in een mysterieuzere, intensere, film zouden veranderen. Ik vermoed zelfs dat de film zonder soundtrack beter af was geweest. Enkel het geluid van machines, het originele Futurisme.

Coldcut - Journeys by DJ: 70 Minutes of Madness

Like I said before, it’s not that we’re that brilliant, it’s just that everyone else is crap and every time I put a record out, somebody calls me out on that. What I meant by it was that things could be so much bigger and better than they are if people would just rip it open and freak it out a bit more. The idea space is still under explored.

Fijn interview met Coldcut over hun Journeys by DJ: 70 Minutes of Madness mix-cd uit 1995. Geweldige cd, "It’s a drunken man’s stagger home" zoals Jon More mooi omschrijft. En nu blijkt dat ze heel sneaky vorig jaar een vervolg hebben geplaatst op Mixcloud: 2 Hours of Sanity Pt.1: Love (zie hieronder). Ook deze klinkt heel mooi, maar wat me opvalt is dat voor hun de technologie is veranderd om de mixen nog complexer te maken en dat voor de luisteraar een andere technologische verandering heeft plaatsgevonden: die van encyclopedische kennis. Ja, ja, in De Toekomst Hervonden heb ik het er ook al over: voorheen bouwde de DJ en sample-muzikant die kennis op om er een wonderbaarlijk bouwsel mee te maken dat de luisteraar deed verbazen. Nu is het percentage tracks dat je als luisteraar kent veel hoger (en ik houd rekening met compensatie door leeftijd en dat je dan veel meer muziek hebt gehoord dan in 1995.) De ideeënruimte wordt inderdaad niet diep genoeg uitgewerkt...en toch vraag ik me af of de mix nog het concept is dat die diepte daadwerkelijk kan verkennen.

Coldcut Presents 2 Hours of Sanity Pt. 1 - Love by Ninja Tune on Mixcloud

Aphex Twin: de tweede golf (met enkele tips)

Aphex Twin liefhebbers zijn waarschijnlijk de enige muziekliefhebbers die op dit moment een gouden periode doormaken. Nadat Richard D. James eerder dit jaar een groot aantal tracks uit zijn archief openbaar had gemaakt werd het onvermijdelijk stil en kon men eens rustig de schat beluisteren. Eind april is echter een tweede golf begonnen en inmiddels heeft Aphex Twin laten doorschemeren dat hij nog veel meer materiaal heeft liggen en niet eens serieus aan zijn werk uit deze eeuw is begonnen. Ook de nieuwe reeks bestaat uit een verbazingwekkend veelzijdig palet aan geluiden die eigenlijk alleen maar worden verbonden door de Aphex touch. Er zijn probeersels zoals de eerste tracks die hij met een sampler maakte (Mulberry Bush), een mysterieuze opname van zingende vrienden (36 Nathalie, Jane, Me, Hawke [Imperial Ring]) een lange superexperimentele track (36 Shroommdot [miCro3] [8th Dimension Transmission]) en een groot aantal nummers die zich kunnen meten met het beste uit zijn officiële oeuvre.

Tegelijkertijd begint ook het Aphex Twin persona langzaam te veranderen, van kluizenaar naar vriendelijk communicerend met fans. Zo liet hij zich onder andere ontvallen dat een Selected Ambient Works 3 al half af is en veel meer nieuw werk op Warp gaat verschijnen. Daarnaast heeft hij een aantal playlists gemaakt van de Soundcloud tracks die helpen om je als luisteraar te oriënteren in de overdaad. Want het is moeilijk bij te houden. Niet zozeer de hoeveelheid files—dat vergt een beetje toewijding—maar het echt luisteren, het doorgronden van de muziek. Het daadwerkelijk leren kennen van het archief gaat minstens de rest van het jaar duren en ik heb gemerkt dat dit proces beter verloopt wanneer je de muziek op een mp3-speler zet en gaat wandelen of fietsen, dan wanneer je half-afgeleid bezig bent met je dagelijkse werkzaamheden. Gezien de aangekondigde hoeveelheid tracks die nog zullen verschijnen kan dit proces nog jaren in beslag nemen.

Ik heb inmiddels het gevoel dat maar een kleine groep dit materiaal serieus beluistert (als verhaal, analyse, is het sowieso van de radar verdwenen en misschien is dat wel beter.) De tijden dat ‘Didgeridoo’ op massale raves klonk of ‘Windowlicker’ een nummer 1 hit dreigde te worden, liggen ondanks die Grammy voor Syro achter ons. De indruk ontstaat dat Aphex Twin de muzikant van muzikanten is geworden en ik heb al een aantal keer het idee opgepikt dat hier grote mogelijkheden liggen. De terugkeer van de tovenaar met zijn vreemde hoge standaard, maar ook met een hele eigen kijk op de waarde van muziek voorbij de platte economische…en vooral als inspiratie. Het effect van zijn archief zal waarschijnlijk de vorm aannemen van een ondergrondse explosie waarvan we de schokgolf pas over een tijd zullen voelen.

Zoals gezegd door de hoeveelheid is het lastig grip te krijgen op het materiaal, maar een tiental hoogtepunten tot nu toe zijn voor mij:

AFX Theme
Original Chaos Riff
4 Red Calx [slo]
14 Floating ∞
14 Make a baby
19 Slow early morning
Fork Rave
34 Ibiza Spliff
1 Human Rotation
5 Just Fall Asleep

Verder is de SAW 1.5 playlist een perfecte introductie.

Creatieve vooruitgang en sociaal-economische factoren

Robin: But it seems to me that there’s no collective project right now in electronic music. Everything appears so fragmented.

Lee: There have been points in electronic music history where the future seemed welcoming and hopeful. There was trust and curiosity in the future or at least an ability to reconfigure its negative aspects. You can see it in the dystopian techstep of the late ’90s or in Afrofuturism’s use of science fiction to explore the possibilities of a black future. A more pragmatic question I’d ask is: If we were to map out these points where we’ve seen particularly fertile periods of creation, are they aligned with similar socio-economic factors and pressures? Are people more likely to create when they have some reason to escape current times, or when they’re more settled?

Uit de interessante conversatie tussen Lee Gamble (muzikant) en Robin MacKay (filosoof). Overigens denk ik dat beide sociaal-economische situaties tot creatieve periodes kunnen leiden. Maar uiteindelijk leidt een rustigere situatie vaker tot radicalere doorbraken (1966-1969 en 1988-1998 overtroeven elke concurrentie). En in sciencefiction valt de gouden periode van SF gewoon heel netjes samen met de naoorlogse economische groei tot de Oliecrisis. Ik vermoed dat Solarpunk hier grotendeels op speculeert: een economie gebasseerd op positieve waarden heeft een futuristische kunst nodig.

Techgnosis (nieuwe editie)

IT MAKES ME SLIGHTLY PAINED to admit it, but the most vital and imaginative period of culture that I’ve yet enjoyed unfolded in the early 1990s (with the last years of the 1980s thrown in for good measure). There was a peculiar feeling in the air those days, at least in my neck of the woods, an ambient sense of arcane possibility, cultural mutation, and delirious threat that, though it may have only reflected my youth, seemed to presage more epochal changes to come.

Zo begint het nawoord bij de nieuwe editie van Techngnosis van Erik Davis. Ik heb maar het begin van de tekst geciteerd omdat het een mooi gevoel beschrijft waar ik het compleet mee eens ben. De rest van de tekst is erg goed maar kan het best gewoon gelezen worden zonder ontleding in hapklare citaten. Techgnosis zelf is natuurlijk nog steeds een van de sleutelteksten van de jaren negentig, hier vind je nog meer achtergrondinformatie. En op daar luister je natuurlijk dit bij.

Edit: Vincent wees me overigens op dit intrigerende interview rond de verschijning van de nieuwe editie van Techgnosis met mooie observaties over California, de psychedelische renaissance en de duistere zijde van cyberspace. En deze voltreffer: "Sometimes I wonder how many people buy vinyl only to listen to the music on the mp3s you get through the download code."

Sterren, we komen er aan!

Nog niet helemaal, maar in een week met toch al een positieve vibe dankzij Elon Musks presentatie van de Tesla Powerwall, is de geslaagde test van NASA met de EM drive fijn dagdroommateriaal.Vorig jaar was het even in het nieuws en dacht de innnerlijke cynicus er waarschijnlijk nooit meer iets over te horen, maar nu blijken er weer positieve testresultaten te zijn. Het roept, los van de vraag of het ooit tot een werkzaam ruimteschip komt, natuurlijk meteen allemaal leuke vragen op. Ik dacht meteen: welke gek gaan ze vinden die hier voor het eerst mee wordt gelanceerd? Welke maatschappelijke veranderingen zal het teweegbrengen? En er kunnen meteen allerlei verouderde sciencefictionscenarios worden afgestoft. Waarschijnlijk zal hier het effect het snelst te merken zijn en krijgen we een hausse aan semi-realistische ruimtereisfictie.

(dat boek van Alfred Bester is overigens een complete aanrader)