Ornette

Ornette Coleman overleden. Dit zijn de lastige teksten. Ik kende Coleman natuurlijk alleen als muzikant en wanneer iemand dan een respectabele leeftijd bereikt, uitzonderlijk veel heeft geincasseerd en de weerstand op allerlei niveau's heeft overwonnen, kan ik daar alleen maar vrede mee hebben. De tekst gaat dan over de betekenis van de muzikant. Maar we hebben al zoveel van dit soort teksten gekend, vol termen als vernieuwer, grootheid en genie. Termen die daardoor leeg zijn geworden terwijl ze nu juist op hun plaats zijn. Ik heb geen zin om een hele geschiedenisles na te vertellen, om de zaak Coleman opnieuw te pleiten. Ik weet dat Coleman radicaal was, een verschuiving veroorzaakte in de 20^ste eeuwse muziek die zich kan meten met die van Schönberg of Stockhausen. Coltrane ging in de leer bij de jongere Coleman, wat valt er nog meer uit te leggen? Ik denk ook dat zijn muziek intuïtief is te begrijpen. Vreemd in eerste instantie, maar altijd begrijpelijk. De melodie van bijvoorbeeld ‘Street Woman’ blijft miraculeus, in eerste instantie denk je wellicht “dit klopt niet”, maar de manier waarop het zich ontwikkelt en tot een einde komt is zo avontuurlijk -alsof je een acrobaat zonder vangnet observeert- maar ook zo juist. Het is alleen muziek die van de luisteraar een sprong verwacht, een vertrouwen vraagt om het te volgen.

Coleman wist wat de grote artiesten weten: fouten zijn vruchtbaar. En hier ligt nog steeds de kracht van zijn muziek. Want wij zijn tegenwoordig bang voor fouten, voor risico. Accepteer je fouten en de mogelijkheden openbaren zich. En dat hoeft niet te resulteren in een afstandelijke muziek (of films, boeken of kunst…of zelfs maatschappij: Free Jazz is niet alleen een aanzet tot een vrije muziek, maar is ook een model voor het vrije individu, de vrije samenleving.) Coleman op zijn best kan ontroeren als geen ander: ‘Lonely Woman’, ‘Beauty is a Rare Thing’ en ‘Song For Che’ raken de luisteraar in zijn wezen, een oase van menselijkheid…eenzaamheid, schoonheid, rechtvaardigheid.