Ik heb de toekomst gezien. Letterlijk. Een vriend liet mij
zijn Oculus Rift virtualrealitybril uitproberen en terwijl je verwonderd om je
heen kijkt weet je vrijwel direct dat er iets fundamenteel is veranderd. Nadat
je de bril hebt afgedaan stromen de associaties en ideeën binnen. De welhaast
vergeten en uitgerangeerde technologie virtual reality gaat zijn belofte
eindelijk waarmaken. En wat het teweeg kan brengen is niets minder dan een
grote synthese van game, film, muziek en wat je ook maar wilt gebruiken (kunst,
literatuur, porno, sport).
Goed nieuws voor artiesten die een alliantie zullen moeten
aangaan met programmeurs en ontwikkelaars. Minder goed nieuws voor Google
Glass wat toch een veredelde smartphone op je gezicht is, continu aangesloten op een
bedrijf dat tot nader orde niet is te vertrouwen. En de smartphone als
uitvloeisel van de telefoon is altijd al een technologie geweest waar ik weinig
liefde voor voel, een gereedschap voor gefragmenteerde communicatie en
informatie. Wat we hiervoor in de plaats krijgen is een droomtechnologie, een
snelweg richting de grenzeloze fantasie.
Ergens klopt het vreemde pad van VR wel, was het idee in
eerste instantie te radicaal in relatie tot de rekenkracht die nodig is om een
geloofwaardige wereld te scheppen waar het beeld niet meer hapert en een hoge
resolutie heeft. Nu games zulke dimensies aannemen dat ze complete werelden
vormen is de stap naar een werkelijke onderdompeling welhaast onvermijdelijk.
Gebruikers van de Oculus hebben soms last van misselijkheid.
Ik voelde zelf geen intrinsieke misselijkheid en als ik zo de andere gebruikers
observeerde is er waarschijnlijk een bepaalde aanleg voor misselijkheideffecten
(misschien op te vangen door een langere adaptatiefase.) Wat wel een
vervreemdend effect is, en een bewijs dat de onderdompeling op een ander niveau
ligt in vergelijking met een conventioneel scherm, wordt duidelijk tijdens de
achtbaandemo’s waarbij hoogtevrees tijdens de klim naar de top nog kan worden
“weggedacht” als een simulatie maar de snelle afdalingen met scherpe bochten
het karakteristieke draaigevoel in de maagstreek veroorzaakt. Op zichzelf al
een intrigerend effect omdat dit puur door visuele informatie wordt veroorzaakt
in plaats van beweging van maag en evenwichtsorgaan samen met krachten waar het
lichaam niet aan gewend is. Op lange termijn vraag ik mij af of het
audiovisuele hierdoor de zintuigen van geur en smaak, die zich hardnekkig
ontrekken aan het digitale, gaat overheersen? Zullen dat afzonderlijke domeinen
worden met eigen rituelen, waar smaak bijvoorbeeld tot nieuwe extremen zal
worden geduwd?
Misselijkheid lijkt in ieder geval een overkomelijk probleem. Het
grootste probleem dat ik op het moment voorzie is hoe het visuele, dat in principe
klaar voor gebruik is, kan worden gecombineerd met een beweging van het hele
lichaam door de wereld. De blik kan nu alles zien maar het lichaam moet op een
efficiënte wijze door de werelden kunnen bewegen, zoals de handen op een andere
wijze dan met een muis het digitale moeten kunnen manipuleren (dit laatste is
door verscheidende spelcomputers al verkend.) Vanzelfsprekend wordt daar aan
gewerkt en het lijkt me vooral essentieel dat bril, handschoenen en
andersoortig materiaal uiteindelijk draadloos gaan functioneren (alweer handig
dat we de laatste jaren zoveel ervaring hebben opgedaan me wi-fi).
Ongetwijfeld zal virtual reality nieuwe negatieve effecten
kennen. Sommigen kun je al voorspellen (een grotere liefde voor het virtuele
domein dan de “echte wereld”, de verspreiding van solipsisme, onvoorziene
lichamelijke effecten, uitbuiting voor politieke doeleinden, het
militair-industrieel complex dat zich er tegen aan bemoeit) andere effecten zullen pas
na langer gebruik duidelijk worden. Ik denk dat de technologie zal doorbreken,
daar is het te aantrekkelijk voor (en betaalbaar, de ontwikkelaarsversie kost
minder dan een gemiddelde smartphone) maar soms twijfel ik of het niet een
cultding moet blijven, een avant-garde van extremisme en amoraliteit terwijl de
rest van de wereld boos tegen de televisie twittert en als magneet dient voor
reclame. Duidelijk is dat de relatie tussen virtual reality en internet, zoals
het nu wordt gesloopt, goed moet worden overwogen. Overheden moeten radicaal
uit dit domein geweerd worden. De verkenning van privénetwerken die in gang is
gezet blijft dan ook even belangrijk als de verdere ontwikkeling van de hardware.
Hoe dan ook: spannende tijden liggen in het vooruitzicht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten