Richtung 2000: Vorschau auf die Welt von morgen (1972)

Ah, de toekomst in 1972. Zoals uitgezonden door ZDF. Moderne architectuur. Synthesizers. Kant-en-klaar ontbijt. Proto-Smarts. Gigantische computers met lichtjes. Ouderwets krities ook in deel 3. Zulke programma's met een overkoepelend toekomstscenario, een soort collectief medicijn tegen future shock, zouden in ere hersteld mogen worden. Gewoon pompen die ideeën, mensen een beetje richting geven, hoe speculatief ook. Anders gaan fictieve series als Black Mirror de dienst uitmaken. Noodzakelijk pessimistisch (de White Christmas special was onlangs weer zeer duister) maar iets om naar uit te kijken is geen overbodige luxe.

Future Shock: de film

Ook gewoon online te vinden, de Orson Welles documentaire uit 1972 gebaseerd op Alvin Tofflers Future Shock (1970). Net als het boek een vermakelijk retro-futurisme met, hoe kan het anders, proto-Boards of Canada soundtrack. Een wonder trouwens dat de film niet kapot is gesampled door techno producers.

Vijandig cynisme, veilige ironie

Ik heb er geen enkele moeite mee om toe te geven dat ik enthousiast ben over de reeks releases die eigenlijk eind vorig jaar is begonnen met Bish Bosch, de Synergie Reeks kan ik ze bijna gaan noemen. Ik merk nu pas hoe verschrikkelijk ik mij de afgelopen jaren op muzikaal gebied heb verveeld. Misschien niet goed gezocht? Ik blijf er op hameren dat een Grote Plaat zich in je leven forceert. Natuurlijk is er sporadisch iets interessants verschenen (om vervolgens als Re: ECM te worden genegeerd) maar over het algemeen heerste gebrek aan ambitie, retrogeneuzel en een kritisch discours dat hier ongegeneerd mee collaboreerde. Ik denk dat alle platen in de Synergie Reeks met behulp van diverse methodes verschillende veranderingen belichten maar dat Shaking the Habitual, wat een uitgekiende titel toch, een soort vlaggenschip is, een zelfbewust manifest naast een ontmaskering en een brutale stap voorwaarts die weinigen zullen kunnen volgen. Hier is muziek om voor te vechten, om werkelijk in je leven te laten verweven in plaats van te fungeren als miezerige achtergrondmuziek.

Daarom vallen het cynisme en de ironie die de kop opsteken me zo tegen (met name twitter, briljant als informatiekanaal, is helaas ook een machine van slecht onderbouwde mentale reflexen.) Cynisch doen over bijvoorbeeld een nog niet-beluisterde Random Acces Memories maakt je niet het stoerste jongetje van het schoolplein. Daar schuilt iets achter (behalve standaard onuitroeibaar rockisme): een angst dat dingen werkelijk zullen veranderen. Pure, onversneden future shock. Met een cynische houding lijkt het mogelijk om je in te dekken dat het allemaal niets gaat worden. Die houding past natuurlijk naadloos in een maatschappij die obsessief elk risico probeert uit te bannen...maar dat hoeft niet te worden geaccepteerd. Het is angst vermengd met een gevoel van jaloezie, niet alleen dat de ander plezier beleeft maar dat er nog artiesten zijn die collectief enthousiasme genereren. Of dit enthousiasme, de verwachting weten de beste popartiesten is de helft van het werk, genoeg is om een culturele impasse te doorbreken is niet te zeggen. In ieder geval kunnen we nu observeren hoe sterk apathie is geworteld, hoe snel en nerveus het bewustzijn flikkert en is afgeleid, hoe sterk men retromania verlangt.

En dit is “maar” muziek…