Dodencultus

"Ghosts carved out of time. Egyptian art is a vast ruin of messages from the dead."

Camille Paglia - Glittering Images

Ik speel al een tijd met de (speelse) gedachte dat retromania een soort nieuwe dodencultus is. En de recentelijke Tegenlicht uitzending over de techmens (14 oktober) versterkte dit op vreemde wijze. Vreemd, want wat is immers futuristischer dan de versmelting van mens en technologie. Die hele uitzending ademde echter een nieuwe soort doodsangst uit, alsof technologie niet wordt ingezet om de mens, als sociaal wezen, te verbeteren, maar het ego op te blazen zodat het de existentiële leegte vult en zo de dood kan vergeten. Het doet je geloven in cycli en symbolische dieptestructuren die naar boven komen drijven. Zeker wanneer je het gaat combineren met retromania, wat inderdaad een ruïne is van boodschappen van de doden.

Maar na de Egyptenaren kwamen de Grieken nietwaar? Paul Morley omschrijft de transitie helder in  een scherp stuk over The Rolling Stones op het Glastonbury festival (met vanzelfsprekend een pyramide-podium) waarin hij ook de inmiddels legendarisch opmerking plaatst "For better or worse, they are old men playing young music, not young people playing old music."

The only way for a new generation to take control of what comes after this decaying period of pop culture is to conceive a dazzling cultural hybrid – perhaps involving computer coding, self-branding, comic book abstraction, architecture, a profound reconfiguring of rock's dissolving moral and social vigilance and a mutating speed of thought – that reverberates from the world as it is now, on the edge of collapse, not as it was then, recovering from collapse. The mistake is assuming any potentially new youth-driven counterculture will resemble ones from the past, when rock music was the main element. Any 21st-century outburst of rebellion will not resemble the rock that is now formally collected at multiple festivals the world over in the way that the Stones did not resemble silent movies.

Ik vraag me af of Grand Theft Auto 5 niet een soort hybride is richting zo'n toekomstvorm. Het creëert ieder geval de energie van het evenement die voorheen het uitbrengen van Star Wars of bepaalde platen genereerde (ik denk steeds aan Use Your Illusion als de laatste albums waar dit werkelijk voor gold, Random Access Memories is in zijn zelfbewustzijn van een andere, complexere orde) .

Nieuwe ouderdom

Is this a problem? Well, kind of. Except that it's not about age, exactly, or some, simplistic “the old should retire with dignity and give way to the young” thing. That's not really the issue. It's not so much that the old guard of artists have necessarily redeemed themselves, or rediscovered their old powers, it's that the critical mood has changed. The iconoclastic scepticism of the punk generation gave way, in the conservative, nostalgic, Oasis-dominated 1990s to a reverence for wealth, prestige, superstardom, a longing for the old days of mega-mania, rather than interesting, diverse, locally sourced clusters of new music. This has gradually intensified, as a sense grows that the mainstream rock narrative has run its course, the smoke is clearing, and we can look back at the legends of yore with renewed biographical clarity, their often trite sayings and doings regarded with utter fascination, their present day activities reviewed with slavering, uncritical awe. 

David Stubbs - 'Rock Of Ages: Mick Jagger At 70 & The Rise Of Pop's Elders' in The Quietus. Mooi ambivalent artikel over het ouder worden van de klassieke rocksterren. Supersaai, de hele verzameling has-beens, maar fascinerend en vanzelfsprekend met het volste recht om door te spelen tot ze erbij neervallen. Aan de andere kant, Marc Bolan in 2013, kortharig en grijs voor de miljoenste keer 'Get It On' spelend...flip that! Ook daar is ongetwijfeld een mythische dieptestructuur in te ontwaren, de tragedie dat het idool op tijd moet sterven om een eeuwige kracht te behouden (denk hierbij als relativering aan het bezoek van Odysseus aan Achilles in de onderwereld.)

 
Stubbs hint hier overigens herhaaldelijk naar de manier waarop ouderdom de afgelopen decennia is veranderd (opgeschoven). Nu dat toch wordt aangekaart bedenk ik me dat wij ouderdom als levensstijl compleet moeten heruitvinden. Maar hopelijk wel als iets anders dan de gerimpelde tiener.