Andor 2: vechten tegen facisme

Hoe verfrissend dat Andor na twee seizoenen stopt, noodgedwongen want het loopt direct over in Rogue One. Geen onnodig tijdrekken met bespottelijke plottwists (zie Yellowjackets), dit was het. En dat is een zegen want zo blijft het een ongeschonden serie, verre van perfect, maar een fraai voorbeeld hoe je binnen de populaire cultuur een verhaal met gewicht kunt presenteren. Alles wat ik over het eerste seizoen schreef blijft geldig, inclusief de prachtige jassen. Ik vond het een opvallend geduldig en naargeestig verhaal met tegen het eind pas een sprankje hoop en de eerste "May the Force be with you." Wat overheerst en zich direct vertaalt naar het heden is de drukkende opmars van repressie, de controlestaat inclusief uitgelokt geweld en een conformistische media die het narratief van de macht klakkeloos overneemt. Andor legt zich zelf uit.

Stranger Things: Esthetische armoede

 De Netflix-serie Stranger Things heeft in korte tijd op veel aandacht mogen rekenen. Zonder al teveel voorkennis ben ik er aan begonnen en vrijwel meteen merkte ik dat er iets mis was. Drie afleveringen lang heb ik me zitten verbazen over de buitengewone intensiteit waarmee de makers alleen maar in citaten werken. Stranger Things is dan eindelijk peak retromania. Het verhaal doet er totaal niet toe, want je wordt constant afgeleid door verwijzingen naar Poltergeist, Goonies, E.T. elke Stephen King-verfilming uit de jaren tachtig (hoe de titel –vanzelfsprekend in retro-lettertype—opent naar de actie is bijvoorbeeld een omgekeerde knipoog naar de opening van The Dead Zone) en ontelbare paranoiafilms waarin obscure overheidsinstellingen zich zonder scrupules met duistere zaken bezighouden. De poster hierboven behoeft geen uitleg. Zelfs de veelgeprezen (en prettige) muziek is in wezen niets meer dan een imitatie van John Carpenter. Frederic Jameson zag dit in zijn beroemde artikel 'The Cultural Logic of Late Capitalism' (1984) aankomen:

The insensible colonization of the present by the nostalgia mode can be observed in Lawrence Kasdan’s elegant film Body Heat, a distant "affluent society" remake of James M. Cain’s Double Indemnity, set in a contemporary Florida small town a few hours’ drive from Miami. The word remake is, however, anachronistic to the degree to which our awareness of the preexistence of other versions (previous films of the novel as well as the novel itself) is now a constitutive and essential part of the film’s structure: we are now, in other words, in "intertextuality" as a deliberate, built-in feature of the aesthetic effect and as the operator of a new connotation of "pastness" and pseudohistorical depth, in which the history of aesthetic styles displaces "real" history.

In die zin is het ook teleurstellend dat we na dertig jaar nog steeds hier aan vasthouden. Stranger Things vormt eigenlijk zoiets als retro-postmodernisme. Het probleem is niet de nostalgische blik naar de jaren tachtig, maar wat je er mee doet. Halt and Catch Fire dat zich in dezelfde periode afspeelt herschrijft bijvoorbeeld op fascinerende wijze de geschiedenis van de computerindustrie. Stranger Things brengt totaal niet nieuws, elke aspect is een cliché, van verhaallijn en aankleding tot de manier waarop personages op een situatie reageren. De meest positieve interpretatie zou de serie kunnen omschrijven als conceptuele kunst: hoe ver kan men gaan met het gebruik van citaten. Het antwoord is: totdat het je als toeschouwer helemaal niets kan schelen. Er is namelijk geen verrassing mogelijk, elke plotwending is er een die je al kent. De enige manier om nog verder te gaan dan Stranger Things is door in navolging van Gus van Sant’s Psycho (1998) alle shots van een film na te bootsen. Maar helaas is Stranger Things een succes wat altijd leidt tot imitaties. Ah, imitaties van imitaties, de perfecte aankleding voor een angstcultuur die elk risico wenst uit te bannen.

Talk Talk bij Countdown (plus bonus Ben Liebrand mix)

Aangezien YouTube de laatste jaren alles wat ooit is uitgezonden in huis lijkt te hebben was ik toch verbaasd dat Talk Talks 'Life's What You Make It' bij Countdown onvindbaar is. Die had ik graag laten zien als "voetnoot" bij het hoofdstuk over The Colour of Spring in Kritische massa. Ik had die tekst ingebed met twee optredens van de band bij het programma en 'I Believe In You' is zowaar wel aanwezig. Met bij de introductie nog even een snelle blik op onooglijke jaren tachtig spijkerbroeken en de charmante Simone Walraven. Naar verluidt het laatste televisieoptreden van Talk Talk.


En zoals dat gaat met YouTube kom je dan dingen tegen waarvan je het bestaan niet kende. Dat andere icoon van het decennium, Ben Liebrand, heeft blijkbaar ooit een extended mix van 'Life's What You Make It' gemaakt. Leuk (vooral het intro), heel erg in de toenmalige stijl.

Richtung 2000: Vorschau auf die Welt von morgen (1972)

Ah, de toekomst in 1972. Zoals uitgezonden door ZDF. Moderne architectuur. Synthesizers. Kant-en-klaar ontbijt. Proto-Smarts. Gigantische computers met lichtjes. Ouderwets krities ook in deel 3. Zulke programma's met een overkoepelend toekomstscenario, een soort collectief medicijn tegen future shock, zouden in ere hersteld mogen worden. Gewoon pompen die ideeën, mensen een beetje richting geven, hoe speculatief ook. Anders gaan fictieve series als Black Mirror de dienst uitmaken. Noodzakelijk pessimistisch (de White Christmas special was onlangs weer zeer duister) maar iets om naar uit te kijken is geen overbodige luxe.

Cosmos: A Spacetime Odyssey in detail besproken

Voor wie gisteren het bericht heeft gemist: ik heb een artikel over Cosmos: A Spacetime Odyssey gepubliceerd op Myjour: 'De anti-autoritaire wetenschap'. Ik ga onder andere in op de esthetiek, de relatie met het origineel en de onderliggende gedachten van de serie die politieker is dan ik van te voren had verwacht.

Waar ik het niet over heb is de muziek. Die is overigens acceptabel. Niets dat in de buurt komt van Vangelis in Cosmos: A Personal Journey.

Future States TV

Al bezig met een vierde seizoen maar vreemd genoeg lijken de afleveringen van Future States TV op YouTube door weinigen te worden bekeken (met uitzondering van de zeer populaire aflevering Plastic Bag met Werner Herzog als stem van, inderdaad, de plastic tas.) Jammer, want met een speeltijd onder de 20 minuten kijk je zo'n aflevering lekker even tussendoor weg. De plots van Futures States zijn meestal vrij rechtlijnig met aan het eind steeds een wrange twist/conclusie. Maar het gaat vooral om de sfeer van de werelden die wordt neergezet. Nooit vrolijk, bijna didactisch, een klein denkpatroon wat wordt geplant. Play (episode 8 van seizoen 1) is tot nu toe mijn favoriet met een onbehagelijke trip door realiteiten dankzij vergaande virtual reality: