Piketpaal 4: Jacob's Optical Stairway

4-Hero is een duo dat zijn wortels kent in rave. Hun ‘Mr. Kirk’s Nightmare’ uit 1990 was een vrij succesvolle duistere track die slim inspeelde op de drugshysterie rond dansmuziek. In de periode daarna werden ze meegezogen in de ontwikkeling van jungle waarbij zij zichzelf al snel profileerde als een van de virtuozen van de break. In 1995 brachten ze twee albums uit die jungle voorbij de dansvloer brachten. Eerst verscheen Parallel Universe als 4-Hero en later in het jaar Jacob’s Optical Stairway op het Belgische technolabel R&S (ongetwijfeld de reden waarom ze op dit label onder dezelfde naam als het album opereerde). Parallel Universe is geweldig maar Jacob’s Optical Stairway is altijd mijn favoriet gebleven.

De muziek op dit album zou je fusion kunnen noemen: de ratelende drumbreaks van jungle zijn nog steeds prominent aanwezig maar de sfeer is uitermate positief. 4-Hero is hier zoals de single ‘Solar Feelings’ duidelijk maakt op de trip van de zonneverafgoding aanbeland. Daar wordt een flinke dosis sciencefiction aan toegevoegd met prachtige titels als ‘Fragments of a Lost Language’ of ‘The Naphosisous Wars’. Later in hun carrière zouden de jazzinvloeden 4-Hero verstikken maar hier staat jazz nog voor grootse kosmische gebaren, avontuurlijke ritmes en onvoorspelbare melodieën. 

De opbouw van Jacob’s Optical Stairway is slim: eerst wat kalme tracks gevolgd door experiment, gevolgd door een gezongen rustpunt waarna de realiteitseffecten op de laatste vier tracks echt los gaan. Er is een moment op ‘The Engulfing Whirpool’ dat nog steeds na al die jaren klinkt als magie. Nadat een zenuwachtig ritme wegsterft gaat de muziek op 2:29 compleet verticaal, een lancering van geluid waar vervolgens buitenaardse melodieën doorheen worden geweven totdat het flinterdunne ritme terugkeert. Sommige muzikanten hebben geluk wanneer ze een zo’n moment weten te vangen, 4-Hero doet het op de volgende track nog eens brutaal over. ‘Quatrain 72 (Red Horizon)’ is een bizarre uiting van ritmische virtuositeit waar opstijgende melodieën overgaan in drumpatronen die zichzelf nooit herhalen. Onversneden futurisme. Een vervroegde blik op de ware muziek van de 21^ste eeuw.

4-Hero zou nog een keer vlammen met het dubbelalbum Two Pages (1998), waarvan een cd meer de jazzinvloeden en vocalen uitwerkte en de tweede de wilde kosmische ritmiek. Maar de tracks voelen abstracter, je zou kunnen zeggen didactisch waar Jacob’s Optical Stairway geleid wordt door een ongekende visionaire kracht. Een kracht die sindsdien nog in weinig muzikanten is neergedaald.